🌟 कोकणातील दिवाळी — निसर्गाच्या कुशीत
उजळलेला सोहळा 🌊🪔
कोकण म्हणजे निसर्गाचा अप्रतिम आविष्कार — हिरवे डोंगर, वाळूचे किनारे, आणि समुद्राच्या लाटांचा गजर. आणि याच निसर्गरम्य कोकणात जेव्हा दिवाळीचा सण येतो, तेव्हा वातावरणात एक वेगळीच जादू पसरते.
🪔 पारंपरिक तयारी
कोकणात दिवाळीची तयारी धनत्रयोदशीपासूनच सुरू होते. घराघरांत झाडाझडती, रांगोळ्या, मातीचे दिवे आणि ताज्या फुलांचा सुगंध याने घर उजळून निघते.
महिलांच्या हातून तयार होणारे फराळाचे पदार्थ — चकल्या, करंज्या, लाडू, शेव, अनारसे आणि खास कोकणी नारळपोळी यांचा सुवास गावभर दरवळतो.
🌾 नरकचतुर्दशी आणि आभाळाची शोभा
नरकचतुर्दशीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून ‘उटणे’ लावून स्नान केले जाते. पारंपरिक पद्धतीने ‘आभाळ’ म्हणजे आकाशात फुलझाडे आणि फटाके फुलतात, लहान मुलांचा आनंद ओसंडून वाहतो.
गावोगावच्या अंगणात मातीचे दिवे रांगोळ्यांच्या भोवती लावले जातात — त्या प्रकाशात संध्याकाळी संपूर्ण गाव चमकते.
🎇 लक्ष्मीपूजन — सागरकिनाऱ्यावरील शांतता आणि श्रद्धा
लक्ष्मीपूजनाच्या रात्री, कोकणातील घरे जणू सोनेरी उजेडात न्हाऊन निघतात. समुद्रकिनाऱ्यावरील मंद वारा, नारळाच्या झाडांची हालचाल, आणि दिव्यांचा उजेड — हे दृश्य स्वर्गीय वाटते.
लोक घराघरांत देवी लक्ष्मीची पूजा करून समृद्धी, शांती आणि भरभराटीची प्रार्थना करतात.
👨👩👧👦 गावकरी एकत्र येतात — संस्कृतीची ओळख
कोकणातील दिवाळीचा आणखी एक सुंदर पैलू म्हणजे गावकऱ्यांची एकजूट. सर्वजण एकत्र येऊन भोंडला, फटाके, लोकगीते आणि नृत्यांचा आनंद घेतात. कोकणातील लोकांची साधी, प्रेमळ आणि पारंपरिक जीवनशैली दिवाळीत अधिकच खुलते.
🌅 बाळीप्रतिपदा आणि भावबंधन
दिवाळीच्या पाचव्या दिवशी, बाळीप्रतिपदाला नव्या वर्षाची सुरुवात म्हणून साजरी केली जाते. या दिवशी बंधू-भगिनींचं प्रेम आणि कुटुंबातील नात्यांचं सुदृढ बंधन अधोरेखित केलं जातं.
कोकणातील दिवाळी ही फक्त प्रकाशाचा सण नाही, तर ती संस्कृती, श्रद्धा आणि निसर्गाशी एकरूप झालेलं आनंदाचं पर्व आहे.
समुद्राच्या लाटांसारखीच ही दिवाळी कोकणाच्या हृदयात लहरी निर्माण करते — आनंद, उजेड आणि प्रेमाच्या!
कोकणातील दिवाळी
